(( وه‌شه‌ویسی کوڕوو کناچه‌و ئه‌وسا هه‌ورامانی)) کوڵە داستانە
(( وه‌شه‌ویسی کوڕوو کناچه‌و ئه‌وسا هه‌ورامانی))
کوڵە داستانێ عاسقانێ جە هەورامانەنە
سه‌فا مه‌خووله‌ی و سۆسه‌لێ ئه‌له‌ی
سەفا کڕوو لالۆ مەحمووذی مەشهوور بە مەخووله رەفێقی گیانی لالۆ ئۆلکەریمی کڕوو لالۆ بارامی بیەن(هەر دوێ خەڵکوو دەگاو ژیواری) شوێ ملا هیجبی لالۆ ئۆلکەریم هیجبێ دێدە غەریبێ و لالۆ سەفایچ هیجبی سۆسەلێ ئەلەی ئا شەوه لالۆ ئۆلکەریم غەریبێش مذا و سەفا مەخوولەیچ بە فەزیعەتوو قسێ خرابێ و دژمانی روانه کریۆوه .سەباو ئا شەوێ دلێ دەگێنه دوه رەفێقه چەمشا کەوتۆ یۆترینی. بەحسوو شەوێشا کریۆ و پرسیاروو شەووو هیجبی کەرا جه یۆترینی .لالۆ ئۆلکەریم به دڵی وەشۆ ماچۆ من دانێشا و پەرسۆ ئەی تۆ سەفا گیان؟ ئاذیج پێسە جواب مذووه :
(قەراروو دنیێ هەر پاسه بیەن نیم مراذ یاوان نیم فەنا شیەن )
سەفا جه داخەنه هۆرمێزۆ راو وەڵاتوو غەریبی گێرۆنەوەر و تا قەرەذاخوو عێراقی مەنیشۆره. دوێ ساڵێ بێ شۆن بۆ دماو دوی ساڵا، کارەوانیێ هەورامانی پەی ورەتەی زوخاڵی ملاره قەرەداخ. حاجی که راو سەفا مەخوولەیش کەرذێبۆوه پەرسۆ جە کارەوانیا شمە کۆگەیێندێ؟ ئاذێچ ماچا خۆڵکوو هەورامانینمێ. ماچۆ دەی برا گیان من دوێ ساڵێن کۆڕێ ژیواریم ئینالاوه سەفاش نامێن کڕوو مەخوولەی .لوایدێوه پەی هەورامانی پێخام بذەیدی ژیوار یانەو مەخوولەی واچدی کوڕەکەشا ئینا لاو ئیمەوه و بێنێ سەر دەمشۆ. پێخامە یاوۆوه لاو لالۆ مەخوولەی ,جه وەشیێنه شاذیانێ منیۆ .ملۆ پەی هەورامانی یۆ جه دەسەڵات دارەکا ماچۆ لالۆ مەخووله ئیمە قەرارا سەبا وەڵاخدارێما بلا پەی قەرەداخی توویچ چەنیشا لوه و قوڵاخوو کوڕەکەیت کەره. ملاره قەرەداخ لالۆ مەخوولە یانەو حاجی مێزۆوه ,ماچۆ حاجی من مەخوولەنا تاتەو سەفای ژیوارو ئامانا، ماچا سەفا گیان دوێ ساڵێن ئینا لاو شمەوه.
حاجی ماچؤ سه‌فا یاگێش وه‌شه‌نه نیشه‌ره با نانووچای وه‌رمێ جا پێوه‌ره ملمێ په‌یلایش.چاشته‌کی یانه‌و حاجی برێنجینه‌بۆ،لالۆ مه‌خووله ماچۆ حاجی من ئامانێ لاو ئیمه جه‌ژنه نه‌بێ، حاجیچ یاوۆنه قسه‌کێ مه‌خووله‌ی و ماچۆ: ئیمه برێنجما فره‌ن گرذڕوێ چی چاشتێ منیه‌یمێ سه‌ر. شۆنوو وارذه‌ی نانوو چایره گنا را په‌ی لاو سه‌فای وه‌ڵێ ئانه‌ینه سه‌فاو تاته‌ش چه‌مشا گنۆ یۆترینی سه‌فا خه‌ریکوو وه‌نایوه ئی به‌یتا بیه‌ن:
بیێم شه‌ومه‌لێ نیشتێنێ ئاوی تاشوو شمشێره‌ی به‌رزوو دواوی
سیروان ئه‌حواڵێ من په‌رسوو جه تۆ تۆ چکۆوه‌مه‌ی نه پای شاهۆ کۆ
قاقبه‌ی ژه‌ره‌ژان سذای تیو تیوه کۆرذه‌ماڵ وه‌سه‌ن نه پای گریوه
ته‌کیه به ژێرم قه‌ره‌داخ ماڵم راو هانه‌و گه‌له‌ی که‌وته‌وه خیاڵم
تاته‌و سه‌فای وێش ئاشکرا ئاذی که‌رۆ به دیه‌ی یۆترینی هه‌رسی چه‌ماشا وه‌رێ با و قه‌ذی 20 ده‌یێقا باوشوو یۆترینینه‌با،شۆنوو سڵاموو مه‌رحه‌بایره سه‌فا په‌رسۆ، تاته سۆسه‌لێ شووش که‌رذه‌ن؟ تاته‌ش ماچۆ ئه‌رێ وه‌لێ رۆڵه گیان ژیوار په‌ڕا کناچێ ده‌س بنیه‌ی سه‌روو حه‌چکامێ په‌یت ماره‌که‌روو .سه‌فا ماچۆ وه‌لێ تاته من حه‌ر سۆسه‌لێم گه‌ره‌که‌نه شه‌رته‌بۆ دما ئاذێچ من ژه‌نی ناروو. سه‌فا که دڵنیا بۆ سۆسه‌لێ شووش که‌رذه‌ن هه‌م دیسان دڵش تۆریۆ و چه‌نی تاته‌یش نمێوه‌په‌ی هه‌ورامانی و لالۆ مه‌خووله ده‌سی هاڵی هۆرگێڵۆوه په‌ی ژیواری. دماو دوی ساڵاته‌ری سه‌فا وه‌شه‌ویسی وه‌ڵاتی زۆرش په‌ی مارۆ و هۆرگێڵۆوه په‌ی ژیواری.کتووپڕ پاسه مێنه‌وه‌ر وه‌ختێ سه‌فا بڕمذۆوه ژیوار ماچا ئانا پاوه‌یووو سۆسه‌لێ ئاما. چایه‌که‌و ده‌سوو سه‌فای گنۆره چێر پیاڵه و پیاڵه‌وچێرپیاڵه‌وه که وێش عێراقنه به سه‌وقات ئارذێبێنێ ورذووهانێ با. وێش مه‌گێرۆ ملۆ په‌ی کوه به‌رزه‌که‌و په‌شتوو ده‌گێ(هه‌ژگه قوتیلێ) پاگه‌وه ماتوو مه‌لوول نیشۆره و ئینه‌ی ماچۆ :
ئه‌وه‌ڵ شاذیه‌که‌ت نه‌یاوۆ ئاوی دوۆم سووریه‌که‌ت گێڵۆ سیاوی
سوۆم دۆسوو وێت ئاننه په‌یت جه‌ڕیا ده‌ک نه‌لیوه‌رۆ به ملی مه‌ڕیا
سه‌فا ئه‌چی شێعرێ و دۆعا شه‌ڕی په‌شیمان بۆوه و ماچۆ :
ئه‌رێ هۆ یاران عه‌قڵم جه کۆ بی ئانه من واته‌ن گرذش درۆبی
وێکۆڵا هانه‌ی شینوو ڕۆشانه مروه‌کا مه‌رێ تاسێ تۆشانه
درکی واڵه‌مه‌ن تا بئخوو راگای خه‌به‌ر بذه‌یدێ رابڕوو ده‌گاگای
واچدێشا په‌نه ئا داره سۆتا خه‌به‌ر بذانێ به داره قۆتا
په‌پووله‌ی وه‌ناش په‌ڵه سیاوه کۆچوو سۆسه‌نێ کاوه هۆر زیاوه
په‌پووله‌ی وه‌ناش مله‌گا وه‌نێ کۆچم پامێته‌و کۆچوو سۆسه‌نێ
درکوو شمشێره‌ی پا تریزه‌کاوا سه‌ر خۆنچه‌و ولێ و هه‌ڕاڵه‌و ساوا
یا ساوو سه‌عیذ به‌ره‌وماڵم که‌ی پامێته‌ی کۆچی سۆسه‌ن خاڵم که‌ی
سۆسه‌نه‌یچ وه‌ختێ خه‌به‌ر زانۆ سه‌فا ئامانۆ کریێبۆ وه‌یوه و ماچۆ :
کاروانی خه‌م جه‌لام جه‌م بیه‌ن داخی داخانه‌م خه‌تا وێم بیه‌ن
عۆمر ویه‌رذه‌ن قژ چه‌رمه بیه‌ن جه دیگی زۆخاو دڵم په‌ڕ بیه‌ن
هه‌نگوینی شیرین جه لام تاڵ بیه‌ن فه‌رامووشی یار په‌یم مه‌حاڵ بیه‌ن
وه‌ختێ سۆسه‌لێ برا لا رۆخانه‌ی و نزیکوو بڵبه‌ریش که‌راوه ماجۆ:
هه‌ر چلکه‌و چێڵێ(نامێ)تاهانه دێوان ماچا غه‌ریبێو جه دوورۆ ئامان
واچه غه‌ریبی بیێنا دێوانه‌ش نه‌واچۆ شووش که‌ر لواوه یانه‌ش
یانه‌و دڵوو من مله‌گا وه‌نێن ئانه سه‌یرانگاو سه‌فا و سۆسه‌نێن
سه‌روو قه‌ڵاتا مله‌گاداری هه‌ژگه قوتیلێ به‌رزوو ژیواری
چاگه سه‌فا گیان چه‌مه‌ڕا مرذان جه چه‌مه‌ڕایی چه‌مش سێر نامان
ده‌ی سا سه‌فاگیان پا بنیه پۆره بێ ده‌سه‌ڵاتیم چه‌نه‌م هۆرگێره
زیاره‌ته چه‌رمێ به‌رزوو رۆخانه‌ی ده‌شتوو کێلانێ و لاپلا ئا هانه‌ی
ئینا من لوانێ دڵ ناڕه‌زانا به دڵ شیوه‌نما با خاس بزانا
به ناڕه‌زای دۆس ته‌رکم که‌ر وه‌ته‌ن به ده‌سی زۆری به ماوام که‌رذه‌ن
ئیسه ماواکه‌م قووڵوو دڵ ته‌نگا با قووڵیچ نه‌بۆ خؤ دڵنه جه‌نگا
ئاووو بلچه‌مێو هه‌ساروو چنارا ته‌ختیو مه‌یذانیو بناروو یی دارا
ده‌گا بڵبه‌ری به سیروانیشۆ مه‌ذه‌وش پا کونه‌یه تۆ په‌یم باریشۆ
ژیوار وه‌ته‌ن ما بڵبه‌ر ماواما ها خه‌به‌رشا ئارذ سه‌فا گیان ئاما
یا سێ عه‌ودۆڵا پیروو بڵبه‌ری ئینه من که‌رذه‌ن تۆ قبووڵ نه که‌ری
حه‌ر جه گرانی داخێشنه لالۆ سه‌فا نه‌وه‌شیێ گولش پێچیانه و به‌رشا په‌ی دۆڕۆی په‌ی خزمه‌توو شاعه‌لائه‌دینی نه‌قشبه‌ندی و چن وه‌ختێ جه خانه‌قاو شێخینه مه‌نۆوه، دماو ئانه‌ی چه‌نی دنیێ فانی خوذاحافێزی که‌رۆ و حه‌ر جه ده‌گاو دۆڕۆینه ئه‌سپه‌رذرش که‌را.
خه‌به‌روو فۆتیای سه‌فا مه‌خووله‌ی یاوۆ بڵبه‌ر، و سۆسه‌لێ جه حاڵێونه خه‌به‌رداره کریۆ که خه‌ریکوو په‌ته‌ی نانی بیێنه. به‌ژنیه‌ی ئی خه‌به‌ره ناوه‌شه‌ی سه‌رش وه‌نه شێویۆ و تا حه‌فت نانێ سه‌روو یۆترینیره مذۆ سه‌روو ساجه‌که‌یشره. شوه‌که‌و سۆسه‌نێ که پیایێ ژیروو ئاوه‌ز دار بیه‌ن به دیه‌ی وه‌زعێ گوله‌و سۆسه‌نێ به قه‌سه‌م به‌رۆش په‌ی دۆڕۆی په‌ی سه‌روو قه‌بروو سه‌فای که یاوا سه‌روو قه‌بره‌کێ سۆسه‌لێ ماچۆ :
یاخوذا خانه‌قا خاکت جه کۆ بۆ سه‌فا گیان ئامان ئه‌سپه‌رذه‌و تۆ بۆ
به دیه‌ی قه‌بره‌و سه‌فای سۆسه‌نه‌یچ سه‌کته که‌رۆ شۆنوو چن وه‌ختاره ئاذێج ئه‌مره‌و خوذای که‌رۆ و به‌راشۆ بڵبه‌ر ئه‌سپه‌رذێ خاکیش که‌را.(رۆحشا شاذوو یاذشا حه‌ر مه‌نۆ)
((کۆکه‌رذه‌یوه: تالب ئه‌داک - تایپ کەردەی : ئیحسان ئه‌تابه‌ک)) – رێکه‌وتوو 7/رابڕانوو/92
به نامئ خوذاى پاکوو بئ وینه ى